Waarom Feyenoord City vooral veel kansen biedt voor alle partijen
Ruim vier jaar geleden, op 11 mei 2017, stemde de gemeenteraad van Rotterdam in met het opgestelde position paper dat moet leiden tot de realisatie van Feyenoord City. Dit gloednieuwe stuk Rotterdam, met een nieuw stadion voor Feyenoord als grootste blikvanger, moet in de komende vijftien jaar vorm gaan krijgen. Al sinds de presentatie van het project in 2016 wordt er veel gezegd en geschreven over met name de rol van het nieuwe stadion. Tijd om de voornaamste redenen voor de betrokken partijen om dit emotioneel beladen project toch door te zetten eens op een rijtje te zetten!
Deze ingekorte versie van dit artikel was afgelopen weekend te lezen op de website van RTV Rijnmond: https://www.rijnmond.nl/nieuws/1277144/Voorstanders-leggen-uit-dit-is-waarom-Feyenoord-City-wel-een-goed-idee-is
De Feyenoord-familie
Stadion Feijenoord en de betaald voetbalorganisatie Feyenoord (hierna: BVO Feyenoord) hebben inmiddels al meer dan 15 jaar de wens om de faciliteiten grondig aan te pakken. Het huidige plan, dat in 2016 het licht zag, is dan ook niet het eerste stadionplan van de Feyenoord-familie. Het is wél het eerste stadionplan dat onderdeel is van een bredere gebiedsontwikkeling en juist daarom is de verwachting dat het deze keer wel gaat lukken.
Sportieve ambitie
De belangrijkste factor voor de BVO Feyenoord is altijd geweest dat de meerwaarde van een nieuw stadion financieel gezien tot uitdrukking moet komen in wat aan spelers uitgegeven kan worden. Het spelersbudget, minder dan EUR 20 miljoen op dit moment, moet stijgen om concurrerend met Ajax en PSV te zijn op het veld. De meest recente Business Case is goedgekeurd door de club, voldoet aan de voorwaarden die de BVO Feyenoord hier aan stelt. Onder meer het vergroten van de inkomsten uit meer zitplaatsen (63.000), meer zakelijke inkomstenbronnen in de vorm van business units en -seats, veel meer horecavoorzieningen en meer mogelijkheden om buiten wedstrijddagen om omzet te genereren, maken deze ambitie mogelijk. Wie gedetailleerder over de Business Case wilt lezen, verwijs ik graag door naar deze longread.
Baas in eigen huis
Wat zijn de voordelen in algemene zin van het betrekken van een nieuw stadion? Op termijn wil de club mede-eigenaar worden en als de exploitatie van het stadion naar verwachting verloopt, dan doet de club dit door over een periode van tientallen jaren de gemeente Rotterdam uit te kopen. Hierdoor gaat de BVO Feyenoord als partij die veruit de meeste invloed op de exploitatie van Nieuw Stadion B.V. heeft, daar ook steeds meer financieel de vruchten van plukken.
Een ander groot pluspunt van een nieuw stadion is dat je het van de grond af aan kunt bouwen en inrichten naar je eigen wensen. Dit is een significant voordeel ten opzichte van een verbouwd stadion dat niet vaak wordt benoemd. Dat begint bij Feyenoord zelf als klant met beperkte kennis op het gebied van bouwen. Om in die positie volledig ontzorgt te worden, kies je voor nieuwbouw. De aannemer maak je volledig verantwoordelijk voor alle risico’s van het project voor een vast bedrag. Dit wordt ook wel een Turn Key oplevering genoemd, waarbij uiteraard wel een (deel van het) risico in de prijs verwerkt zit. Een eventuele kostenoverschrijding is dus afgedekt bij de bouwcombinatie.
Groeikansen ten opzichte van nu
Voor de exploitatie van het nieuwe stadion is de groei van het voorzieningenniveau het allerbelangrijkste. De Kuip is voornamelijk ingericht als voetbalstadion en heeft niet de multifunctionaliteit die in moderne top-stadions tegenwoordig gevraagd wordt. Evenementen in de 21e eeuw vragen specifieke extra eigenschappen die in het ontwerp van De Kuip nooit zijn meegenomen. Denk hierbij aan de geluidsuitstraling naar de omgeving, de ruimtelijke akoestiek in het stadion, een verzwaarde dakconstructie voor de elektrische installaties en decorstukken tijdens grote evenementen, specifieke logistiek voor vrachtwagens en kranen — waarbij in het ontwerp rekening is gehouden met een eerste ring die ingeschoven kan worden aan de noordzijde van het stadion — evenals de beschikking over aanzienlijke elektrische vermogens, in het bijzonder rond het veld. Daarnaast geldt dat bijvoorbeeld voor de toiletvoorzieningen rekening is gehouden met de wisselende verhouding van mannelijke en vrouwelijke bezoekers. Voor (vergelijkbare) evenementen als Defqon.1, Vrienden van Amstel Live of Awakenings zijn dit soort faciliteiten een voorwaarde.
De inrichting van het nieuwe stadion gaat zorgen voor een meer klantvriendelijk bezoek aan het stadion, wat al begint bij binnenkomst. Dit gebruiksgemak kennen we nu niet in De Kuip en misschien missen we het daarom ook niet genoeg, maar het gaat er tegelijkertijd wel voor zorgen dat het stadionbezoek voor een breder publiek als prettig ervaren wordt. Mensen die waarde hechten aan goede en gevarieerde horeca in het stadion en die niet tot de enkels in de urine willen staan bij toiletbezoek. Of mensen die moeilijk ter been zijn en het niet zien zitten om de steile trappen op te lopen of de te lange looplijnen af te lopen; betere lift- en rolstoelvoorzieningen kunnen daarbij helpen. En er is ook een groep mensen die de stoelafstand in De Kuip zowel opzij als naar voren als te krap ervaart.
Dit heeft invloed op hun komst en bestedingen. Ook het optimaliseren van looproutes, zodat de in- en uitstroom van het stadion veel vlotter en beter georganiseerd verloopt en duidelijke routing voor mensen die niet vaak naar het stadion komen zijn vliegen die je in één klap kunt slaan met een nieuw stadion. Opvallend was dat de gemiddelde besteding aan horeca gedurende Feyenoord — FC Utrecht, waar door het lage aantal toeschouwers de uitgaven per bezoeker ruim dubbel zo hoog dan normaal waren — 7 euro — en ook boven het geplande bedrag van 6 euro per persoon in de business case voor het nieuwe stadion lagen. Zonder een vergelijkbaar aanbod te serveren als in het nieuwe stadion lagen de bestedingen al hoger dan waar de berekeningen van de club van uit gaan. De business case voor het nieuwe stadion is dus meer dan realistisch en biedt ruimte voor groei.
Zakelijke markt
Het Maasgebouw is bij de renovatie in 1994 neergezet voor de zakelijke markt, maar heeft eigenlijk nooit de echte behoefte kunnen vervullen. Dit gebouw, niet voor niets buiten het stadion neergezet, zorgt niet voor de korte lijntjes met de voetbalbeleving die je je zakelijke relaties wilt bieden. Borrelen en dineren met zicht op de wedstrijd, zicht op de spelerstunnel van binnenuit voor de ultieme live-ervaring en grote, luxe ruimtes waar de Feyenoord Business Club voor en na de wedstrijd kan verzamelen zijn maar een paar voorbeelden van wensen in de huidige zakelijke markt. De schaalvergroting van het aantal zakelijke bezoekers in het stadion doet de rest en zal een heel groot effect hebben op de inkomsten van het stadion.
Sfeervakken
Door de verhuizing naar een nieuw stadion gaat de ‘vaste indeling’ in De Kuip ook op de schop. Er gaan geruchten dat aan de korte zijdes van het stadion 20.000 zogeheten railseats komen, dit zijn moderne staanplaatsen. Meer ruimte voor sfeermakers achter beide goals zal ook in het nieuwe stadion een intimiderende sfeer geven. Tegelijkertijd betekenen circa 15.000 stoelen extra ook kansen voor mensen die normaal gesproken zonder seizoenkaart niet zo snel in aanmerking komen voor bijvoorbeeld Feyenoord-Ajax. Dit vergroot de kans dat meer mensen de waarde in gaan zien van het bezoeken van een wedstrijd, dat ze proeven van de sfeer en ook vaste seizoenkaarthouder worden. Dat maakt het Legioen alleen maar groter en sterker. Hetzelfde geldt uiteraard voor het Vak van Zuid, dat in het nieuwe stadion plaats moet bieden aan bijna vierduizend kinderen uit Rotterdam die normaal gezien niet in De Kuip kunnen komen.
De aankleding van het nieuwe stadion zal heel belangrijk worden of je als supporter thuis komt. Waarbij in acht moet worden genomen door het project team dat er voldoende historische elementen van de club in het stadion geïmplementeerd gaan worden, dat er zoveel mogelijk beton weggewerkt moet worden en dat het geheel daardoor sfeervol en als stadion van Feyenoord herkenbaar ingericht wordt. Zowel qua belichting als qua materiaalkeuzes en ruimtelijke inrichting. Voor een plan dat al enige tijd ter discussie staat, weten we over dat aspect eigenlijk nog veel te weinig.
Wedstrijddag in het nieuwe stadion
Wat ook nog vrijwel onbenoemd is gebleven, is een schets van hoe een wedstrijddag eruit zou kunnen zien. Zie je het al voor je? Een matchday op een zonnige dag in het voorjaar van 2026, aftrap zondag om 16.45 uur. Waarbij je iets vroeger dan nu van huis vertrekt. Je parkeert je auto op ruimere afstand van het stadion en maakt vervolgens gebruik van de uitgebreide vervoersmogelijkheden die beschikbaar zijn vanaf de intrede in het nieuwe stadion. Eenmaal uit de bus, tram of watertaxi gestapt, loop je naar het supportersplein naast het stadion in plaats van naar Varkenoord of eetcafé De Schuimspaan. Daar ontmoet je je kameraden en kom je ruim voor de wedstrijd al in de sfeer door de beats van een DJ en het zingen van Feyenoord-nummers.
Kort voor de aftrap loop je samen het stadion binnen door een automatische toegangspoort die je kunt openen met je mobiele telefoon en maak je gebruik van de ruimere horecavoorzieningen die het nieuwe stadion rijk is. Met je eten en/of drinken in de hand loop je naar je plaats toe. Als je op de eerste ring zit, betreed je het vak aan de bovenkant en bij het naar je zit- of staanplaats lopen, heb je al meteen een schitterend zicht op het veld en de eerste ring die een uniek en ononderbroken karakter heeft. In de 35e minuut bestel je via je smartphone drie biertjes voor jou en je kameraden, die je in de rust alleen nog maar hoeft op te halen via een bestelcode. Betaling en pre-order heeft al plaatsgevonden tijdens de wedstrijd. Hierdoor heb je tijdens de rust nog voldoende de tijd om gebruik te maken van de ruim aanwezige toiletten, zodat je verlost bent van al het bier dat je tijdens het uurtje voor de wedstrijd gedronken hebt.
Na afloop van de gewonnen wedstrijd besluit je om nog wat te blijven eten in het stadion. Terwijl je langs muurschilderingen van Coen Moulijn en Willem van Hanegem loopt, zie je op grote schermen in de omloop van het stadion dat Ajax en PSV gelijk hebben gespeeld. Blij met het goede voetbalweekend probeer je een plekje te vinden in één van de eetgelegenheden in of net buiten het nieuwe stadion. Om 21.00 uur loop je voldaan over De Strip naar één van de pendelbussen die je weer terugbrengt naar de P+R-locatie waar je auto staat. Een doorsnee wedstrijddag waar vele supporters van zullen genieten en wat niets af gaat doen aan de volksclub die Feyenoord is en zal blijven!
De gemeente Rotterdam
Een andere partij die om heel andere redenen veel belang heeft bij het realiseren van een nieuw stadion is de gemeente Rotterdam. Vanzelfsprekend ligt het investeren van publiek geld in een private onderneming gevoelig bij veel partijen, maar als je alle voordelen voor de gemeente Rotterdam op een rijtje zet dan begrijp je al vrij snel waarom deze investering toch verleidelijk is.
Verrijken van Feijenoord
Allereerst is het gebied wat in de toekomst als Feyenoord City aangemerkt zal gaan worden momenteel een vrij armoedig stuk Rotterdam. De parkeerplaats P5c en de bedrijven rondom de Gamma hebben natuurlijk hun functie, maar er valt veel meer uit dit gebied te halen. Door de landaanwinning die hier plaats gaat vinden en het stuk grond dat hier vrij komt voor de bouw van een nieuw stadion, bedraagt de waarde van de grondexploitatie maar liefst EUR 60M. Zet je op dat zelfde stuk grond duizend woningen neer, dan kom je op een lagere residuele grondwaarde uit. Door het verplaatsen van de speellocatie van Feyenoord gaan zoveel balletjes rollen, dat de ontwikkeling van het gebied veel sneller, beter en samenhangender tot stand zal komen dan zonder nieuw stadion. Met een veel hoger aantal woningen dat op korte termijn gebouwd kan worden tot gevolg, iets waar de gemeente Rotterdam gezien de woningnood liever gisteren dan vandaag mee wil beginnen. Ook nieuwe horeca- en retailfuncties zijn in dit deel van de stad meer dan welkom, met alle bijkomende voordelen van dien.
Evenementenstad Rotterdam
Los van de invloed van dit project op de woningopgave van Rotterdam in 2040–40.000 woningen, waar Feyenoord City ongeveer 8% van voor z’n rekening neemt en subsidie voor heeft gekregen — is het modernste en grootste stadion van de Benelux ook meer dan welkom voor Rotterdam als evenementenstad. Het stadion vormt een serieuze concurrent voor andere evenementenlocaties elders in de Benelux en de invloed daarvan op Rotterdam valt niet te onderschatten. Het is de bedoeling dat er in het stadion jaarlijks minimaal drie evenementen worden gehouden voor 65.000 bezoekers en minimaal vijf evenementen voor 40.000 bezoekers. Dit zijn buiten de wedstrijden van Feyenoord om enorme publiekstrekkers voor de hele stad. Hetzelfde geldt voor interlands van het Nederlands Elftal en het stadion als speellocatie voor UEFA-wedstrijden.
Rendement voor de gemeentekas
De investering die de gemeente Rotterdam doet, lijkt groot aan de voorkant. Grofweg EUR 40 miljoen aandelen in het stadion, EUR 60 miljoen voor de grond en EUR 35 miljoen voor de omliggende infrastructuur. Daarnaast wordt zo’n EUR 21 miljoen aan rijkssubsidie gebruikt voor de overkluizing van het spoor naast het stadion, heeft de gemeente meebetaald aan het technisch ontwerp (EUR 4 miljoen) en gaat er geld in de landaanwinning en de strekdam voor het stadion (EUR 30 miljoen). Tot slot heeft Stadion Feijenoord bij de gemeente nog een achtergestelde lening open staan ter waarde van EUR 8 miljoen voor de verbouwing van De Kuip in 1994. Al met al is de gemeente dus een belangrijke initiator om dit project doorgang te laten vinden en is de financiële input zo’n EUR 180 miljoen.
Waar een stuk minder over gesproken wordt is het rendement dat de gemeente Rotterdam op deze investering kan gaan halen. Zoals al eerder gesteld wil de Feyenoord-familie op termijn graag de aandelen overnemen van de gemeente. De gemeente kan dus na verloop van tijd ‘uit’ het stadionproject stappen met terugvordering van de inleg én jarenlang dividend als bijvangst. Voor de grond onder het stadion wordt erfpacht betaald, dus ook dit wordt vanaf dag 1 ook een inkomstenbron. Het geld dat de gemeente via een rijkssubsidie ontvangt voor de spooroverkluizing past in de uitvoering logischerwijs in de scope van het stadionproject, echter is de overkluizing qua functie in feite onderdeel van de openbare ruimte en is ze bijvoorbeeld ook nodig voor de ontsluiting van het Waterfront en de Veranda en de verbinding met bestaande wijken als Hillesluis en de Afrikaanderwijk. De gemeente wil die kosten deels verhalen op de gebiedsontwikkeling van de woningbouw van het project. Daarvoor krijgt de stad een vergoeding uit de Woningbouw Impuls-regeling van het rijk. Immers, zonder dat nieuwe stadion geen overkluizing en ook een stuk minder woningen. De EUR 4 miljoen die de gemeente heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van het technisch ontwerp was een steuntje in de rug aan Stadion Feijenoord dat het erg zwaar had en heeft met de coronacrisis. Uiteraard moet ook dit bedrag terug worden betaald. Geld dat uiteindelijk ook terugkomt bij de gemeente is de investering in de landaanwinning. In jaar 26 na oplevering van het stadion, staat een transactie gepland die ervoor zorgt dat Nieuw Stadion B.V. in één keer alle erfpacht over dat stuk grond betaald. Tot slot is het zo dat de bijna € 8M die Stadion Feijenoord nog had openstaan bij de gemeente in de vorm van eerst een achtergestelde lening en later preferente aandelen, in jaar 27 na oplevering wordt uitgekocht.
Lang verhaal kort: de gemeente Rotterdam investeert in feite alleen voor € 35 miljoen in de infrastructuur rondom het stadion waar het geen direct geld uit dit project voor terug krijgt, maar dat is iets waar heel Rotterdam en omstreken heel lang plezier van gaat hebben. Op de lange termijn levert deze investering de stad (veel) geld op en dat staat nog volledig los van de waarde van het hele project ter hoogte van meer dan anderhalf miljard euro. De schatting is dat elke euro van de gemeente in het project tien euro aan extra investering meetrekt. Dit voor Nederlandse begrippen immense project is met andere woorden dus een hele grote kans voor de gemeente Rotterdam.
Rotterdam(-Zuid)
Gebiedsontwikkeling
Wat heeft Zuid eigenlijk aan deze ontwikkeling, naast het toevoegen van een groot aantal woningen in dit gebied? Om die vraag te beantwoorden is het vooral belangrijk om het momentum te benadrukken. Met de plannen die er liggen voor onder meer de Rijnhaven en Hart van Zuid is er nu de gelegenheid om al deze gebiedsontwikkelingen op een goede manier met elkaar te verbinden, zodat het maximale resultaat voor de stad er uit komt. Gezien de woningopgave en de toevoeging van woningen aan Feyenoord City, wordt de case om bijvoorbeeld een IC-station of zelfs een nieuwe metroverbinding aan te leggen veel sterker. Rotterdam is bezig om een nieuwe oeververbinding over de rivier te realiseren, dit is allemaal een stuk makkelijker en wenselijker te realiseren door deze gebiedsontwikkeling inclusief het nieuwe stadion.
Mobiliteit
Dan zijn er ook nog zorgen over de mobiliteit in dit gedeelte van de stad en de angst bestaat dat dit met een groter stadion alleen maar erger gaat worden. Dat komt voornamelijk door onderschatte effecten van het uitgebreide mobiliteitsplan met daarin onder meer de ‘peak shaving’ die hier onherroepelijk plaats zal gaan vinden. Er is namelijk veel meer te doen in en rondom het stadion. In de hierboven geschetste wedstrijddag ben ik als bezoeker van het stadion eerder aanwezig en ga ik later weg, maar er zullen ook genoeg mensen zijn die pas vlak voor de aftrap en kort na het laatste fluitsignaal rond het nieuwe stadion te vinden zijn. In het verkeer heb je hierdoor veel minder last van elkaar. Hier komt de ontvlechting van de vele door elkaar lopende verkeersstromen rondom De Kuip waar nu verkeersinfarcten ontstaan, nog eens bij. Dat gaat echt een heel groot verschil maken. Trams die veel minder opgehouden worden door mensen die oversteken, auto’s, fietsers en voetgangers die elkaar minder kruisen: het is allemaal zo ontworpen dat de ontsluiting van het gebied veel soepeler en veiliger verloopt.
Voor de mensen in de wijk is het verder te hopen dat de ontwikkeling snel gaat, want het stadion is nog maar het begin van een veel grotere gebiedsontwikkeling en zeker in de beginjaren zal dat wellicht nog wat improviseren zijn bij wedstrijden en evenementen. Wat echter wel vast lijkt te staan is dat de mensen die het liefst met de auto tot de voordeur willen komen in een metropool als Rotterdam-Rijnmond, een stuk minder te zoeken hebben in dit gebied. Vooral ook om de ongewenste parkeerdruk in de wijken voor de bewoners sterk te verminderen. Toch blijft er ruim voldoende parkeergelegenheid over bij onder meer de nieuwe Gamma en bij nieuwe stadion zelf. Met naast de inpandige parkeergarage in het stadion (750 plaatsen) nog projecten als de nieuwe stadsbrug of -tunnel, de verplaatsing van het treinstation, een eventuele upgrade naar een IC station, de keerlus voor de tram en aanvullende miljoeneninvesteringen in de infrastructuur gaat dit hele gebied profiteren van een noodzakelijke verandering en verbetering van de mobiliteit.
Dat geldt ook voor de mobiliteit op wedstrijddagen. Er zijn al heel veel supporters die gebruik maken van P+R Beverwaard bijvoorbeeld. Met een nieuwe multimodale oeververbinding vlakbij het stadion, kun je ook nog eens gebruik maken van de parkeercapaciteit aan de andere kant van de Maas tijdens evenementen. Ook vervoer over water wordt een stuk makkelijker in de toekomst. Ten opzichte van de situatie bij De Kuip nu wordt het stadionbezoek in de toekomst een stuk aangenamer door het vergrote aanbod in reismogelijkheden, zowel kwalitatief als kwantitatief.
Maatschappelijke Verantwoord Ondernemen
Door zich te conformeren aan Feyenoord City, gaat Feyenoord ermee akkoord dat de club zich ontwikkelt tot de grootste multisportclub voor top- en breedtesport van Nederland (met onder meer basketbal, handbal en zaalvoetbal). Doordat mensen in hun eigen omgeving meer keuze hebben uit verschillende sporten, wordt de drempel om te gaan sporten lager. Zo groeit het aantal sportende mensen in dit stadsdeel. Sport wordt onderdeel van het DNA van de scholen, er worden schoolprogramma’s gericht op sport, bewegen en gezonde voeding geïntroduceerd op alle basisscholen. Dat moet de schoolgaande kinderen aanzetten tot structureel sporten en een gezonde(re) leefstijl. De verbinding met de wijken wordt gelegd met de zogeheten Feyenoord Street Hubs.
Werkgelegenheid
Zowel tijdens de bouw- als exploitatiefase fungeert Feyenoord City als ‘banenmotor’ voor Rotterdammers. Een leerwerkbedrijf moet niet alleen nieuwe banen creëren, maar ook voorzien in stageplekken voor studenten van verschillende niveaus. Het project moet 1.500 banen opleveren, waarvan 310 FTE voor laaggeschoold werk. Ook komen er 500 stageplaatsen voor MBO/HBO/WO. Volgens het rapport van Deloitte zijn deze kwantitatieve position paper vereisten gewaarborgd middels contracten tussen de gemeente en de BVO/het stadion. Bij de ontwikkeling van dit gebied is het de bedoeling dat kennisinstellingen, publieke en private partijen zich verzamelen in een Sport & Lifestyle Lab om ideeën te testen en te ontwikkelen op het gebied van sport, voeding en gezondheid. Die broedplaats biedt niet alleen stage- en baankansen, maar trekt ook nieuwe ondernemingen en startups aan op het gebied van sport en gezonde leefstijl.
Kortom: er gaat heel wat verloren als Feyenoord City niet of in afgezwakte vorm doorgaat.
Wat kunnen we de komende tijd verwachten?
De projectorganisatie is met man en macht bezig om het laatste stukje financiering rond te maken. Volgens een artikel op deze website van afgelopen zondag zou Feyenoord City nog EUR 120 miljoen nodig hebben. Deze ‘papieren waarheid’ ligt in werkelijkheid anders. De RvC van Stadion Feijenoord schreef enkele weken geleden een brief aan de gemeenteraad met de laatste stand van zaken:
“Bij het achtergesteld en eigen vermogen zijn nog twee onderdelen niet volledig afgerond. Vrienden aan de Maas B.V. heeft recent bevestigd er voldoende vertrouwen in te hebben dat zij eind juni EUR 40 miljoen aan commitments verzameld heeft. Er is inmiddels EUR 30 miljoen aan intenties beschikbaar. Zoals beschreven in het lnvesteringsmemorandum is een aanbieding voor een financiering van EUR 30 miljoen ontvangen die thans wordt geëvalueerd. Binnen de kaders van de businesscase wordt inmiddels ook met andere partijen gesproken over de invulling. In de loop van de komende maanden zal een definitieve keuze gemaakt worden voor dit (laatste) deel van de financiering.”
In feite komt het er dus op neer dat er nog EUR 40 miljoen open staat, waarvan EUR 30 miljoen momenteel door de organisatie beoordeeld wordt. Een volledige financiering aan het einde van de zomer, uiteraard wel met belangrijke voorwaarde dat de gemeente Rotterdam instemt met een aandelenpakket van EUR 40 miljoen, lijkt dus haalbaar en reëel. Bovendien gaat Vrienden aan de Maas B.V. ook na financial close door met het bijeenbrengen van kapitaal. Elke euro die ze boven de EUR 40 miljoen bij elkaar weten te brengen, gaat van de inleg van de gemeente Rotterdam af.
Dan is er ook nog de bouwsom. Een akkoord met De Nieuwe Ploeg (combinatie van de gerenommeerde stadionbouwers BAM en Besix) is een ander stoplicht dat nog op groen moet springen, voordat aan de bouw van het nieuwe stadion begonnen kan worden. De corona-pandemie heeft een versterkend effect op de fluctuerende prijzen voor grondstoffen, waarbij de staalprijs momenteel voor de grootste problemen zorgt. Een akkoord is er nog niet, maar dat is vanuit het oogpunt van de bouwcombinatie ook niet onlogisch. Hoe later zij een akkoord geven, hoe meer zekerheid men heeft over de reële prijs. De verwachting is ook dat later dit jaar staalprijzen zullen stabiliseren, en wellicht afnemen.
De komende maand zal het in de Rotterdamse raad veelvuldig over Feyenoord City gaan, met een politiek besluit over de 40 miljoen aan aandelen op 8 juli aanstaande als voorlopig resultaat. Mits de projectorganisatie er in slaagt om de financiering af te ronden en er een goede afspraak over de bouwsom overeengekomen kan worden met de combinatie ‘De Nieuwe Ploeg’, lijkt dan niets de realisatie van de gebiedsontwikkeling Feyenoord City meer in de weg te staan. Zeker niet als de Raad van State eind dit jaar alle ingediende bezwaren tegen het door de gemeente vastgestelde bestemmingsplan verwerpt. Daarmee krijgt Rotterdam met het nieuwe stadion een nieuwe ‘Erasmusbrug’; een ontwikkeling die niet alleen op zichzelf een nieuw icoon voor de stad is, maar ook de vooruitgang van het stadsdeel in de directe omgeving in een enorme stroomversnelling brengt. Bij de aanleg van de iconische Erasmusbrug waren de gemiddelde Rotterdammer en de gemeenteraad en zelfs enkele (gemeentelijke) diensten ook sceptisch, zoals de gemiddelde Rotterdammer ook sceptisch was toen in 1870 werd begonnen met de aanleg van wat later de grootste haven ter wereld zou worden.
Het toont andermaal het bewijs aan voor de bewering van Jan Rotmans, prof. dr. ir. Duurzaamheid en Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit. Hij stelt dat “echte doorbraken altijd ontstaan vanuit een smal draagvlak en dat een idee met een breed draagvlak vaak niet radicaal of vernieuwend genoeg is.” Of de Rotterdammer over twintig jaar hetzelfde (‘dat was een goed idee zeg’) zal zeggen over Feyenoord City als over de groei van de haven, dat is uiteraard afwachten. Eén ding is echter zeker: zonder dat er palen in de grond gaan, zullen we het nooit weten. Terwijl nu het moment is om de meerdere kansen voor open doel te benutten en Feyenoord en Rotterdam-Zuid een stap vooruit te helpen!
