De valse tegenstelling van I ❤ De Kuip
Toen ik tijdens de Kerstdagen tussendoor even mijn tijdlijn op Twitter checkte, viel er bijna niet aan te ontkomen; allemaal foto’s van De Kuip, geplaatst door mensen die het stadion terecht een warm hart toedragen. En toch bekruipt mij daar een gevoel bij, dat ik maar heel erg moeilijk als positief kan typeren.
Uiteraard is iedereen helemaal vrij om zijn of haar voorkeur uit te dragen als het gaat om de toekomstige thuishaven van Feyenoord, maar ten onrechte wordt er een soort valse tegenstelling gecreëerd. Je kunt niet houden van De Kuip en voor een nieuw stadion zijn. Je bent geen echte supporter als je bereid bent om De Kuip te verlaten voor een nieuw stadion. En die polariserende teksten steken mij, al jaren.
Dat stadion betekent namelijk heel veel voor mij, alsmede voor andere voorstanders van een nieuw stadion. De verhalen van met papa en opa aan de hand naar De Kuip lopen, die gelden ook voor mij. Via de trappenhuizen naar boven en dan als 6-jarig jongetje die metalen deuren doorlopen en met open mond naar het veld en de duizenden stoeltjes kijken tijdens mijn eerste Open Dag. Of, mijn eerste wedstrijdherinnering, een penalty van Jean-Paul van Gastel op 28 november 1999 (Feyenoord-PSV 1–0) vanaf vak PP.
Het deinzen van de tribunes, de stiltes die explosies van vreugde of chagrijn afwisselen. De avondwedstrijden, als je een parkeerplekje op de Olympiaweg had gevonden en samen met je vader, en later het hele gezin, de lichtmasten tegemoet liep. Lief en leed werd en wordt er gedeeld in Stadion Feijenoord; enorm frustrerende middagen die op de meest onverwachte momenten opgevolgd worden door schitterende herinneringen die in het geheugen van iedere Feijenoorder staan gegrift. De Europese campagne in 2002, de landstitel van 2017, maar ook Feyenoord — De Graafschap (0–3) en andere pakken slaag die je tot lang na het laatste fluitsignaal versuft en verbitterd voor je uit lieten staren.
Veel van mijn kameraden in het stadion kwamen al vaker in De Kuip dan de keren dat ik er, verdeeld over de laatste 23 jaar, geweest ben en maakten wellicht nóg meer hoogte- en dieptepunten mee, waardoor de emotionele binding met het stadion groter is. Toch denk ik vrij goed in te kunnen schatten hoe pijnlijk het zal zijn om die plek ooit te verlaten, als het zo ver komt. Het is echter, voor mij althans, ook enorm pijnlijk om Feyenoord langzaam maar zeker af te zien glijden naar een bescheiden club die op sportief gebied niet zo gek veel meer voorstelt.
Beelden als Buffon die tegen één van de doelpalen trapte toen Pi-Air tot drie keer toe zijn vrije trap over mocht nemen en bij de derde uiteindelijk succesvol was, zijn sinds die tijd nauwelijks meer voorgekomen. Wij moesten de trots met name halen uit de steun op de tribunes en verder was het vooral leven van incidenteel succes naar incidenteel succes op sportief vlak. Een late overwinning tegen Napoli, terwijl je al kansloos uitgeschakeld bent in de CL, waarbij je bijna schaamte voelt dat je het zo uitgebreid staat te vieren, dient dan als de brandstof waarmee je weer even vooruit kunt.
Die sportieve teloorgang is niet te wijten aan De Kuip; het bestuurlijke wanbeleid dat zo aan onze club kleeft, speelt daar natuurlijk ook een enorm grote rol in. Toch heeft het voor mij iets typerends dat bij Feyenoord steevast de heilige huisjes (in dit geval letterlijk) ontzien worden. Bij een topsportorganisatie, een topclub in Nederland, zou het hoofdzakelijk moeten gaan om zondag half drie of op welk tijdstip je in het moderne voetbal ook mag komen opdraven.
Want voetbal is in de laatste 25 jaar gigantisch veranderd, de beste spelers ter wereld zijn 6/7 keer zoveel waard als in 1995. Het is een moneygame geworden met een nivellerend niveau tussen clubs over de hele wereld. Jongens in Rotterdam-Zuid lopen net zo makkelijk met een PSG-trainingspak, als in een Feyenoord-shirt. Het privilege van het ‘Feyenoord zijn’ verdwijnt meer en meer en onze concurrentiepositie staat inmiddels al erg lang onder druk. De enige manier om die trend ten goede te draaien is door meer te gaan presteren op het veld en daarvoor is een kritische beoordeling van alle facetten die Feyenoord vormen noodzakelijk. Ik herhaal: ALLE facetten. Dus ook de heilige huisjes.
De constatering dat we daar bij Feyenoord een beetje moeite mee hebben, lijkt me niet vreemd. Of het nu gaat om dat verhoogde veld naast De Kuip of het oude Varkenoord, telkens weer is er een groep die weerstand biedt en de tand des tijds niet kan accepteren. Die niet wil inzien dat het simpelweg voor de topsportorganisatie Feyenoord een vooruitgang is om als één van de grootste jeugdopleidingen van het land een ultramodern complex te hebben. Dat de kantine dan wat minder sfeervol is en dat de fanatieke supporters voor de wedstrijden zich wat minder op hun plek voelen, is van secundair belang. Cult mag nooit, maar dan ook echt nóóit het clubbelang in de weg staan.
De groep die Feyenoord één op één koppelt aan De Kuip is nog iets groter. Het ruim tachtig jaar oude stadion heeft diepe emotionele wortels in Het Legioen. Grofweg zijn er drie groepen te onderscheiden;
1. In De Kuip blijven, niets doen, likje verf en beter beleid is wat er nodig is.
2. Een renovatie van De Kuip, met een derde ring en betere voorzieningen.
3. Een nieuw stadion en De Kuip deels behouden met een andere functie.
Mijn volgers weten in welke groep ik zit en dat ik vaak de discussie aan ben gegaan met groep 1 en 2. Voor groep 2 heb ik ergens nog wel sympathie en kan ik begrijpen waar ze vandaan komen met hun argumentatie. Met groep 1 kan ik niet zoveel, eigenlijk niks. Dan heb je totaal niet door hoeveel geld we iedere thuiswedstrijd mislopen en wat de impact daarvan is op het resultaat op het veld en de mogelijkheid om überhaupt goed beleid te voeren. Zo zwart-wit is het niet, maar ontkennen dat die twee zaken in elkaars verlengde liggen, maakt je voor mij geen waardig discussiepartner. En dus kap ik daar al vrij snel mee.
De mensen die in groep 2 zitten, hebben in ieder geval door dat er iets moet gebeuren aan het stadion en zijn niet langer in denial. De ergernissen die zich voor mij rondom die groep echter al jaren aan het opstapelen zijn, maken het soms lastig om ze steeds weer serieus te nemen. Het principe ‘het beste voor Feyenoord’ is in hun geval veel te vaak ‘het beste voor Feyenoord, zolang het maar in De Kuip is’ en dan kom ik dus weer uit bij mijn idee van topsport; alles kritisch benaderen. Geen verzachtende omstandigheden. Objectief vaststellen wat het meeste rendement oplevert en daar vol voor gaan.
Volgens dat principe zou je theoretisch gezien kunnen stellen dat je al een overstap naar een nieuw stadion moet maken, als je er een half miljoen op vooruit gaat. De vraag is of je het risico van de investering moet nemen, maar als je de garantie zou kunnen krijgen dat je er daadwerkelijk een jaarsalaris van een gemiddelde Eredivisie-speler op vooruit gaat, zou dat in heel veel topsportorganisaties al aangepakt worden. Het zijn de marginal gains die in vele sporten constant gezocht worden. Het gat is echter geen half miljoen, maar een verdubbeling van het spelersbudget. En dat is in andere sporten het verschil tussen een damesfiets met een kinderzitje en een racefiets, kortom: dan wordt het nóg onbegrijpelijker.
Ik citeer het nieuwste Feyenoord Magazine, bij monde van Mark Koevermans:
Ooit is gezegd dat Feyenoord 25M per jaar uit het nieuwe stadion als vergoeding zou ontvangen, terwijl we vandaag de dag uit De Kuip normaliter 17M halen. Sommige mensen zeggen: een nieuw stadion kost 440M, maar daarmee ga je er — ten opzichte van de 17M nu — maar 8M per jaar op vooruit, dus dat moet je niet doen. Tegen die mensen zou ik willen zeggen: je kunt inderdaad stellen dat de stap naar 25M te klein is om je huis ervoor te verlaten. Daarom hebben wij ook aangegeven dat we meer rek naar boven willen bij die 25M. Voor ons is dit een minimale fee, waarbij sowieso geldt dat dit bedrag niet gelijkstaat aan het spelersbudget. Naast de inkomsten van het stadion hebben we ook een aparte begroting van de BVO, waarbij bijvoorbeeld de inkomsten uit merchandising, sponsoring en de TV-gelden zitten. Mogelijke inkomsten uit Europees voetbal zijn daar nog niet in meegenomen, terwijl we ook nog geld uit spelerstransfers kunnen halen. Als we de 25M uit het stadion kunnen oprekken naar bijvoorbeeld 28M, dan zitten we met de begroting van de BVO erbij op circa 31 of 32M. Als je groepsfase Europa League speelt, ga je richting de 37 of 38M. Stel dat je daarbovenop gemiddeld 10 miljoen per seizoen overhoudt aan transfers, dan kom je qua te besteden bedrag in de buurt van Ajax en kun je weer echt structureel meedoen om de prijzen.
Had je dit seizoen, waarin je groepsfase Europa League speelde, dus in een nieuw stadion gespeeld, dan was je spelersbudget niet de 19 of 20M die het nu is, maar 37 of 38M. Uiteraard zonder corona, we gaan er allemaal vanuit dat we weer met z’n allen naar een stadion kunnen tegen de tijd dat het nieuwe stadion opgeleverd zou moeten worden. We hebben het hier dus over een verdubbeling van het spelersbudget. De kwaliteit van de beste elf spelers, maar dan keer twee. Dat zou sportief gezien een gigantisch verschil maken.
En ik kan inmiddels de verhalen over de ‘veel te optimistische Business Case’ en ‘renoveren is de helft goedkoper en levert hetzelfde op’ wel dromen, maar als Feyenoord over driekwart jaar een jawoord geeft aan het nieuwe stadion, dan is de Business Case talloze keren bekeken en zijn alle pijlers onder die case veelvuldig gecontroleerd en gevalideerd, zo vaak zelfs dat niemand nog weet welke versie dit ook alweer is. Tegelijkertijd is er nog steeds geen enkel renovatieplan tot in detail uitgewerkt, behalve door de BAM, dat tot de conclusie kwam dat het niet mogelijk was om voor een dermate lage prijs te verbouwen dat er genoeg rendement uit te halen was om Feyenoord significant vooruit te helpen. En dan werd er destijds ook nog eens geen rekening gehouden met allerlei andere kosten die — verwacht of onverwacht-naar de oppervlakte zouden komen, zoals werkzaamheden aan de Coen Moulijnweg.
Kortom: van De Kuip houden is één ding, blinde adoratie is iets anders. Stop met de emotionele chantage en begin met het denken aan de toekomst van onze mooie club. Hobbel niet als een loops teefje achter allerlei groeperingen aan die in hun memo’s en manifesten uitsluitend toe redeneren naar behoud van De Kuip. Ik respecteer het als mensen dat liever willen, maar zeg dat gewoon eerlijk en doe niet alsof je een échte topsportwaardige afweging hebt gemaakt. En ga al helemaal niet meer met een hypocriet vingertje naar beleidsbepalers wijzen als zij niet het maximale uit de club halen. In 1937, toen De Kuip opgeleverd werd, bouwde men het stadion met de gedachte dat de club er vele tientallen jaren plezier aan zou beleven. Men durfde de nek uit te steken, werd her en der voor gek verklaard en ruim 83 jaar later zijn mensen al jaren in discussie met elkaar over de toekomst van dit prachtige, doch economisch uitgeputte stadion. Dat zegt genoeg over de impact die een moedige beslissing kan hebben. Ik hoop dat we in 2021 tot de conclusie komen dat we komende Feyenoord-generaties ook zo’n benchmark gaan gunnen waar over tientallen jaren nog steeds over gepraat wordt. Eigenlijk zou dat de grootste overwinning zijn die de club komend jaar kan behalen; de overwinning op het eigen conservatisme.
